Araştırma Makalesi
Klinik Hemşirelerin İlaç Uygulamaları ve Hatalarına Yönelik Güncel Bilgi Durumu Ve Tutumlarının İncelenmesi
Öz
Amaç: Bu çalışma, hemşirelerin ilaç uygulamaları hakkında bilgi düzeyleri ve ilaç hatalarına karşı tutumlarını belirlenmek amacıyla gerçekleştirildi.
Gereç Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki olan çalışma, Eylül-Aralık 2020 tarihleri arasında bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan 150 hemşire ile gerçekleştirildi. Çalışma öncesi ilgili kurum ve etik kurul izni alındı. Araştırma verileri, hemşirelerin sosyodemografik özellikleri, ilaç uygulama bilgi düzeyi ve Cohen ve ark. tarafından geliştirilen ilaç hatalarına yönelik hemşire bilgi ve tutum ölçeği ile toplandı. Veriler SPSS 21.0 programında ile değerlendirildi, tanımlayıcı analizler ile Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanıldı.
Bulgular: Araştırmada hemşirelerin %45,3’ü sadece nöbet şeklinde çalıştığı, %50,7’si haftalık 40 saat mesai tamamladığı, günlük ortalama 22 hastaya bakım uyguladıkları, %82’sinin ilaç hatası yapmadığını ancak %54,7’sinin ilaç hatasına tanık olduğu ve sadece %10’u bildirimde bulunduğu belirlendi. Hemşirelerin ilaç uygulamaları bilgi durumu puan ortalaması 31,66±3,93 iken, tutum ölçeği ortalamasının 49,65±13,47 ile orta düzeyde olup ortalamalar arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlendi (p>0.05).
Sonuç: Sağlık kuruluşlarında ilaç hatalarının bildirimi için sistem oluşturulmalı ve hemşirelere belli aralıklarla ilaç uygulamaları konusunda hizmet içi eğitim programları düzenlenmelidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Agency for Healthcare Research and Quality -AHRQa. (2019). Medication Errors and Adverse Drug Events | AHRQ Patient Safety Network. Erişim Adresi: https://psnet.ahrq.gov/primers/primer/23 Erişim Tarihi:27.10.2020.
- 2. Aştı, T. Madenoğlu Kıvanç, M. (2003). Ağız yolu ile ilaç verilmesine ilişkin hemşirlerin bilgi ve uygulaması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6, 1–9.
- 3. Aydın, S. S., Akın, S., Işıl, Ö. (2017). Bir Hastanede Çalışan Hemşirelerin İlaç Hatası Bilgi Düzeyi Ve İlaç Hatalarının Raporlanması İle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 14 (1), 14-24.
- 4. Aygin, D., Cengiz H. (2011). İlaç Uygulama Hataları Ve Hemşirenin Sorumluluğu. Şişli Etfal Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni 45(3): 110–14.
- 5. Aygin D. Yaman Ö. Bitirim E. (2020) İlaç Uygulama Hataları: Acil Servis Örneği Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi; 9(2): 75-82.
- 6. Bingöl, Ü. ve Kutlu, A. (2019). Hemşirelerin Çalışma Ortamlarının Hasta ve Hemşire Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi, EGE HFD. 35 (2):49-59.
- 7. Bişkin, S. (2014) Hemşirelerin deneyimledikleri ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerine ilişkin algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- 8. Daştan B, Hintistan S. (2018). Dahiliye kliniklerinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi: Kırsal bölge örneği. Ordu University Journal of Nursing Studies, 1(1),1-9.
- 9. Dönmez S. Karakuş E. (2019). Yeni Mezun Olan Hemşirelerin Mesleğe Bağlılıklarının İncelenmesi. Kocaeli Med J. 8(1), 146-152.
- 10. Gürlek, Öznur; Yavuz, Meryem (2013). Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Ameliyat Öncesi Hasta Eğitimi Uygulama Durumları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16:8-15.
- 11. Güven ŞD, Şahan S, Ünsal A. (2019). Hemşirelerin tıbbi hatalara yönelik tutumları. İzlek Akademik Dergi. 2(2): 75-85.
- 12. Kandemir A, Yüksel S. (2020). Cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(2): 287-297. DOI: 10.17049/ataunihem.659960.
- 13. Karagözoğlu, Ş., Otu, M. ve Coşkun, G. (2019). Bir araştırma ve uygulama hastanesinde ilaç hatalarının bildirimine yönelik hemşirelerin düşünceleri ve ilaç hatalarını raporlama alışkanlıkları. Cumhuriyet Üniv. Sağ. Bil. Enst. Derg., 4(1), 26-39.
- 14. Kaya, N., Palloş A. (2014). “Parenteral ilaç uygulamaları”. Hemşirelik Esasları. Editörler: Aştı T.A, Karadağ A. İstanbul; Akademi Yayıncılık.
- 15. National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention. What is a Medication Error?. Erişim adresi: https://www.nccmerp.org/about-medication-errors. Erişim tarihi: 27.10.2020.
- 16. Özlü, Z. K., Eskici, V., Aksoy, D., Özer, N., Yayla, A., Avşar, G. (2015). Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin İlaç Uygulama Hatalarına Yönelik Görüş ve Deneyimlerinin Belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, (1-2-3), 83-103.
- 17. Öztürk, R., Güleç, D., Güneri, S. E., Sevil, Ü. ve Gürmen, N. (2013). Hemşirelerin İş Yaşamı Kaliteleri ile Hasta Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 167-174.
- 18. Özvurmaz, S., & Öncü, A. (2018). Vardiyalı ve Nöbet Sistemi Şeklinde Çalışma Düzeninin Hemşireler Üzerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2(1):39-46.
- 19. Oğuz Ö. İlaç hataları ve hataların raporlanmasına yönelik hemşirelerin alışkanlık ve deneyimlerinin belirlenmesi ve ilaç hatalarının önlenmesine ilişkin stratejilerin geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi. İstanbul: 2007.
- 20. Potter AP., Perry AG., Stockert PA., Hall AM. Fundamentals of Nursing. Tenth Edıtıon Elsevier Printed in Canada ISBN: 978-0- 323-67772-1, 2021, 592-633.
- 21. Tok Yıldız, F. Yıldız, İ. (2020). Hemşirelerin İlaç Uygulama Hatalarına Yönelik Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Evaluation of Knowledge and Attitudes of Nurses ’ Towards Medication Application Errors.” Türk Fen Ve Sağlık Dergisi 1, 29–41.
- 22. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Verimlilik Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı. 2018. “Güvenlik Raporlama Sistemi 2017 Türkiye İstatistikleri.
- 23. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Kalite Standartları 2016
- 24. Yöntem S. (2016) Hemşirelerin İlaç Hatalarına Yönelik Bilgi Ve Tutumları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İzmir. 25. Yöntem, S., Güntürkün, F., Tokem, Y. , Kaplan, Y. C. (2019). Hemşirelerin İlaç Hatalarına Yönelik Bilgi ve Tutumları, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(2), 51-59.
- 26. Yurtsever İ, Karagözoğlu Ş. (2020). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Hastanede Kullanılan Hemşirelik Bakım Planını İyileştirme Konusundaki Görüş ve Önerileri: Karma Modelde Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(3): 215-225. DOI: 10.31125/hunhemsire.834055.
- 27. Yüksel Koçak, D., ve Yaman, Ş. (2015). Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaptıkları ilaç hataları ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), 99-104. doi:10.5222/HEAD.2019.099.
- 28. Üstüner Top F, Çam H.H. (2016). Hastanede Çalışan Hemşirelerin İlaç Uygulama Hataları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016; 15 (3).
- 29. World Health Organization-WHOa. (2017). Patient Safety Making health care safer. Erişim Adresi: http://apps.who.int/bookorders Erişim Tarihi: 27.10.2020
Investigation of Current Knowledge and Attitudes of Clinical Nurses towards Medication Applications and Errors
Öz
Objective: This study was carried out to determine the level of knowledge of nurses about drug applications and their attitude to drug errors.
Material and Methods: The descriptive study was carried out between September and December 2020 with 150 nurses working in an education and research hospital. Prior to the study, permission was obtained from the relevant institution and Ethics Committee. Research data, sociodemographic characteristics of nurses, level of Drug Application knowledge, and Cohen et al. it was collected by the nurse information and attitude scale towards drug errors developed by. The data was evaluated with SPSS 21.0 program, Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests were used with descriptive analyses.
Results: İn the study, 45.3% of nurses worked only as seizures, 50.7% completed 40 hours of overtime weekly, cared for an average of 22 patients daily, 82% did not make drug errors, but 54.7% witnessed drug errors and only 10% reported them. It was determined that the average score of the nurses ' drug application information status was 31.66±3.93, while the average attitude scale was moderate with 49.65±13.47 and there was no significant difference between the averages (p>0.05).
Conclusion: A system should be established for reporting drug errors in health institutions and in-service training programs should be organized for nurses on drug applications at regular intervals.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Agency for Healthcare Research and Quality -AHRQa. (2019). Medication Errors and Adverse Drug Events | AHRQ Patient Safety Network. Erişim Adresi: https://psnet.ahrq.gov/primers/primer/23 Erişim Tarihi:27.10.2020.
- 2. Aştı, T. Madenoğlu Kıvanç, M. (2003). Ağız yolu ile ilaç verilmesine ilişkin hemşirlerin bilgi ve uygulaması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6, 1–9.
- 3. Aydın, S. S., Akın, S., Işıl, Ö. (2017). Bir Hastanede Çalışan Hemşirelerin İlaç Hatası Bilgi Düzeyi Ve İlaç Hatalarının Raporlanması İle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 14 (1), 14-24.
- 4. Aygin, D., Cengiz H. (2011). İlaç Uygulama Hataları Ve Hemşirenin Sorumluluğu. Şişli Etfal Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni 45(3): 110–14.
- 5. Aygin D. Yaman Ö. Bitirim E. (2020) İlaç Uygulama Hataları: Acil Servis Örneği Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi; 9(2): 75-82.
- 6. Bingöl, Ü. ve Kutlu, A. (2019). Hemşirelerin Çalışma Ortamlarının Hasta ve Hemşire Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi, EGE HFD. 35 (2):49-59.
- 7. Bişkin, S. (2014) Hemşirelerin deneyimledikleri ilaç uygulama hatalarının oluşum nedenlerine ilişkin algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- 8. Daştan B, Hintistan S. (2018). Dahiliye kliniklerinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi: Kırsal bölge örneği. Ordu University Journal of Nursing Studies, 1(1),1-9.
- 9. Dönmez S. Karakuş E. (2019). Yeni Mezun Olan Hemşirelerin Mesleğe Bağlılıklarının İncelenmesi. Kocaeli Med J. 8(1), 146-152.
- 10. Gürlek, Öznur; Yavuz, Meryem (2013). Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Ameliyat Öncesi Hasta Eğitimi Uygulama Durumları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16:8-15.
- 11. Güven ŞD, Şahan S, Ünsal A. (2019). Hemşirelerin tıbbi hatalara yönelik tutumları. İzlek Akademik Dergi. 2(2): 75-85.
- 12. Kandemir A, Yüksel S. (2020). Cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(2): 287-297. DOI: 10.17049/ataunihem.659960.
- 13. Karagözoğlu, Ş., Otu, M. ve Coşkun, G. (2019). Bir araştırma ve uygulama hastanesinde ilaç hatalarının bildirimine yönelik hemşirelerin düşünceleri ve ilaç hatalarını raporlama alışkanlıkları. Cumhuriyet Üniv. Sağ. Bil. Enst. Derg., 4(1), 26-39.
- 14. Kaya, N., Palloş A. (2014). “Parenteral ilaç uygulamaları”. Hemşirelik Esasları. Editörler: Aştı T.A, Karadağ A. İstanbul; Akademi Yayıncılık.
- 15. National Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention. What is a Medication Error?. Erişim adresi: https://www.nccmerp.org/about-medication-errors. Erişim tarihi: 27.10.2020.
- 16. Özlü, Z. K., Eskici, V., Aksoy, D., Özer, N., Yayla, A., Avşar, G. (2015). Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin İlaç Uygulama Hatalarına Yönelik Görüş ve Deneyimlerinin Belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, (1-2-3), 83-103.
- 17. Öztürk, R., Güleç, D., Güneri, S. E., Sevil, Ü. ve Gürmen, N. (2013). Hemşirelerin İş Yaşamı Kaliteleri ile Hasta Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 167-174.
- 18. Özvurmaz, S., & Öncü, A. (2018). Vardiyalı ve Nöbet Sistemi Şeklinde Çalışma Düzeninin Hemşireler Üzerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2(1):39-46.
- 19. Oğuz Ö. İlaç hataları ve hataların raporlanmasına yönelik hemşirelerin alışkanlık ve deneyimlerinin belirlenmesi ve ilaç hatalarının önlenmesine ilişkin stratejilerin geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi. İstanbul: 2007.
- 20. Potter AP., Perry AG., Stockert PA., Hall AM. Fundamentals of Nursing. Tenth Edıtıon Elsevier Printed in Canada ISBN: 978-0- 323-67772-1, 2021, 592-633.
- 21. Tok Yıldız, F. Yıldız, İ. (2020). Hemşirelerin İlaç Uygulama Hatalarına Yönelik Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Evaluation of Knowledge and Attitudes of Nurses ’ Towards Medication Application Errors.” Türk Fen Ve Sağlık Dergisi 1, 29–41.
- 22. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Verimlilik Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı. 2018. “Güvenlik Raporlama Sistemi 2017 Türkiye İstatistikleri.
- 23. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Kalite Standartları 2016
- 24. Yöntem S. (2016) Hemşirelerin İlaç Hatalarına Yönelik Bilgi Ve Tutumları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İzmir. 25. Yöntem, S., Güntürkün, F., Tokem, Y. , Kaplan, Y. C. (2019). Hemşirelerin İlaç Hatalarına Yönelik Bilgi ve Tutumları, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(2), 51-59.
- 26. Yurtsever İ, Karagözoğlu Ş. (2020). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Hastanede Kullanılan Hemşirelik Bakım Planını İyileştirme Konusundaki Görüş ve Önerileri: Karma Modelde Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(3): 215-225. DOI: 10.31125/hunhemsire.834055.
- 27. Yüksel Koçak, D., ve Yaman, Ş. (2015). Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaptıkları ilaç hataları ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), 99-104. doi:10.5222/HEAD.2019.099.
- 28. Üstüner Top F, Çam H.H. (2016). Hastanede Çalışan Hemşirelerin İlaç Uygulama Hataları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016; 15 (3).
- 29. World Health Organization-WHOa. (2017). Patient Safety Making health care safer. Erişim Adresi: http://apps.who.int/bookorders Erişim Tarihi: 27.10.2020
Toplam 28 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 11 Sayı: 1 |
Cited By
Hemşirelerin Kendi Kendine İlaç Kullanma ve Önerme Durumlarının İncelenmesi
İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.38079/igusabder.1199933
Uluslararası Hakemli Dergi
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.